Dr. Steven Waterhouse
Çocukların eğitiminde başrolü kilise ya da okul almaz, ebeveynler alır. “Bilge ebeveynler kilisenin kendi çocuklarını eğitme gayretlerini desteklediğini görür… Çocukların yaşıtlarıyla ilişkilere ihtiyacı var, böylece yapıcı dost baskısı görürler. Ayrıca çocukların daha olgun bir kilise ailesine, ebeveynlerinin öğretilerini ve sergiledikleri örnekleri doğrulayan ‘amca ve teyze’lere, ‘büyük baba ve anneler’e ihtiyacı var.” (S. 24)
Etkin eğitim hem sevgi hem de terbiyeyi içerir. Terbiye, çocuğu isyanının akılsızlığından, günahın kötü sonuçlarından koruyan ‘sert el’dir. Eğer anne baba çocuğun tepkisinden rahatsız olursa terbiye onlar için zor olabilir; başka ebeveynlerin, kayınbaba ve annenin tepkisi de rahatsız edici olabilir. Yine de çocuğun eğitiminin sorumlu bireyi olarak ebeveyn terbiyeden vazgeçmemeye kararlı olmalı, Kutsal Kitap’ın bildirdiği yoldan ayrılmamalı.
Terbiyeden bahsederken bedeni terbiyeden bahsediyoruz. Bu ayetler bunu destekliyor: Özdeyişler 13:24, 19:18, 22:15, 23:13 ve 29:15. Waterhouse şöyle anlatıyor: “Bedeni terbiyenin uygun seviyesi, bir davranışın değişimini sağlayacak en az miktardır. En uygun acı çocuğun davranışından vazgeçmesini sağlayacak acıdır… Gaddarlık olgunluğa değil, gücenme ve içerlemeye yol açar. Terbiye adil ve kötülükle orantılı olmalı.” (s. 28). Çocuğun yaşı önemli etken; küçük çocukların duyacağı ‘acı’ daha az olmalı (dikkat edin, hiç terbiye etmeyin demiyoruz!).
Terbiye gerektiren günahlar veya akılsızlıklar arasında, en azından tehlikeli davranışlar, ayrıca ebeveynlere karşı isyan ve basit ahlaki kuralların ihlali (örneğin, yalan söylemek) sayılabilir. Çocuk haksız bulduğu ebeveyninin davranışına karşı çıkabilir, protesto edebilir. Ama bunu yaparken tavır, ses ve beden diliyle ‘isyan’ göstermesine asla izin verilmemeli.
Unutmayın, terbiye isyankar tavırlara/davranışlara ve kötü sonuçlara yol açacak akılsızlığa yöneliktir. Çocuklar çocuksu davranabilir, ebeveynlerin sabrını ve dayanma gücünü taşırabilirler. Waterhouse güzel bir örnek verir: Bir profesör, çocuğu iyi davranışları veya akıllı bir sözü için över ama kötü bir şey yaparsa terbiye edileceğine dair uyarıda bulunur (çocuk o konu hakkında daha önce uyarı almamıştır). “Çocuğun terbiye edilmesinin amacı öğretmektir (amacı acı vermek ya da ebeveynlerin öfkesini dökmek değil), terbiyeden önce talimat vermek bilgecedir, özellikle söz konusu davranış daha önce olmadıysa ya da az olduysa. Tedbir sayılan bir uyarıyla talimat verilmiş olunur, ayrıca tavır sınanmış olur, karşılığında isyan mı yoksa teslimiyet mi olduğuna dikkat edilir.’ (S. 30).
Her iki ebeveyn terbiye konusunda birbirini desteklemelidir. ‘Bir çocuk sık sık kendi arzularını yerine getiren ebeveyne yönelir.” (S. 32). Ailelerde ‘iyi’ ve ‘kötü’ birer ebeveyn olmamalı. Unutmayın, çocuğun ebeveynle ilişkisinden öğrendikleri gelecekte yaşayacağı ilişkiler için bir sabit ayarı oluşturur.
İtaat konusunda çocuğu başka bir çocukla kıyaslamayın. Her çocuğun itaat konusunda kendi sorunları olur ve nesnel standart da vardır, o da Kutsal Kitap’tır. Bir kardeşin yaptıkları çocuğu ilgilendirmez. Belki öğretme aracı olarak kullanılabilir ama standart diğer kardeş değil, Kutsal Kitap’tır.
Terbiyenin zamanlaması uygun olmalı, yoksa terbiyenin öğretme kısmı kaybolabilir, başarı şansı yitirilir. Terbiye tutarlı olmalı, konu ve davranış aynı ise her ebeveynin terbiyesi aynı olmalı. Bir davranış/tavır terbiye edilirse ama ikincisinde hiçbir şey yapılmazsa çocuğun kafası karışır, terbiyenin amacından sapmış oluruz.
Son olarak bir konudan daha bahsedelim, özellikle talimatla ilgili, o da teşvik. Övgü çocuğun iyi davranmasına ve düşünmesine teşvik eder. Çocuklarımız itaat ettiklerinde, sorumluluk aldıklarında ve olgun, bilgece konuştuklarında bol bol övgü duymalılar bizden. Ayrıca bu konuda bir uyarı da var: Çocuğun davranışları ve düşünceleri artık oturmuşsa, övülen davranışları artık alışkanlık haline gelmişse, sürekli övmek aslında olumsuz bir etki bırakabilir; övgü almazsa söz konusu olumlu davranışları sergilemez. Çocuk kendiliklerinden motive olmalı, bir davranış veya tutumu doğru olduğu için yapmalı, sadece ödül kazandığı için değil.
Çocuk yetiştirmek büyük sorumluluktur. Bunu bilgece ve iyi yapalım.
Kaynak: Bible Counsel for Raising Children, Dr. Steven Waterhouse, Westcliff Press, 2012.
