Hafta boyu aklımda bir savaş sürüyor. Okullar tatil, üç çocuğum evde ve benden sürekli ilgi bekliyorlar. Kendime hep söylüyorum, telefonu bırak, ilgin dağılmasın diye. Ama böyle yaptığımda diğer görev ve sorumluluklarım da en az çocuklarım kadar beni çağırıyor.
Yapmam gereken onca iş varken ben nasıl iyi bir anne olabilirim?
Erika Christakis’in The Atlantic’te yazdığı “The Dangers of Distracted Parenting” adlı makalesi birçok kişi gibi beni de çok etkiledi. (Not: Makale argo içerir.) Christakis ebeveynleri, akıllı telefonlarla dikkatlerinin dağıldığı ve çocuklarının sürekli kısmi ilgiye razı olarak yaşamaya mecbur bırakıldıkları konusunda uyarır. Ekrana odaklandığımız için çocuklarımızla daha az birebir sohbet ediyor, onlar dikkatimizi dağıttıklarında sıkılıp rahatsız oluyoruz.
Her dönemin ebeveynlik modelinde kusur ve eksikler görülür; Christakis bu dönemin kusurunun “teknoferens” (İng. technoference; ‘teknolojinin burnunu sokması’ denebilir) olduğunu, ve özellikle de çocuklara zararı olduğunu söyleyerek ebeveynlere meydan okur.
Bugünlerde ‘öngörülemez çocuk bakımı artıyor, bu bakım akıllı telefonların sesleriyle yönetiliyor. Hayal edebilecek en kötü ebeveynlik modeline geldik: fiziksel olarak çocukların her zaman yanında, yani çocuklar başıboş değiller ama duygusal olarak sadece arada bir çocuklarıyla.
“The Dangers of Distracted Parenting” makalesi, çocuklarla tam olarak birlikte olabilmemiz için telefon kullanımımızı kısıtlamamız konusunda haklı olarak bizi uyarır. Ancak modern dünyada ekran sadece eğlence yolu değil; bazen geçimi sağlamak, faturaları ödemek ve gelecek haftanın çocuk bakımını düzenlemek için hayati öneme sahip olabiliyor; bu yüzden ebeveynliğimizi ve ekran kullanımımızı doğru bakış açısıyla değerlendirmemiz gerek.
Bütün dikkatinizi/ilginizi ver, bazı zamanlardaEbeveynler çoğunlukla ilgisiz ebeveynliğin zıttının çocuklara durmaksızın ilgi göstermek olduğunu sanır. Uyanık olduğumuz süre boyunca her saniye çocuklarla oynamamız ve konuşmamız gerektiğini ve bunu yapmadığımızda suçlu hissetmemiz gerektiğini düşünürüz.
Ama aslında çocuklarımıza durmaksızın tüm dikkatimizi vermemiz, imkânsız olmasının yanı sıra istenmez de.
Onun yerine çocuklarımıza tüm dikkatimizi sadece belirli zamanlarda vermeyi amaçlamalıyız. The Secret of Happy Children adlı kitabında Steve Biddulph şöyle tavsiyede bulunur: “İstemeyerek yarım yamalak ilgilenmek yerine her gün yarım saat tüm dikkatinizi çocuklarınıza verin.” Ve Judith Locke, The Bonsai Child, adlı kitabının yazarı şöyle der: “Çocuklarla geçirdiğimiz kaliteli zamanın gereği onlarla sınırsız zaman geçirmek değildir… Aslında ebeveynin başka işlerini halletmek üzere çocukları bırakıp sonra dönmesi onlara büyük yarar sağlar.”
Christakis’in makalesi ebeveynlerin ‘öngörülemez’ çocuk bakımının zararı hakkında uyarıda bulunur. Dikkatimizi daha ‘planlı’ hale getirerek bunu azaltabiliriz.
Her gün çocuklarımıza odaklı bir zaman geçirmeyi hedefleyebiliriz; onların sadece onlara ait olduğundan emin olabilecekleri, dört gözle bekleyeceği bir zaman olsun bu. Evde geçirilen günler ‘sessiz zaman’ da içerebilir, herkesin yalnız ve sessiz okuma yaptığı veya oynadıkları bir zaman da olabilir. Böyle bir program ebeveynlere suçlu hissetmeden kendileri için bir şey yapma fırsatı verir.
Yalnız değilsinizEbeveynliğe gelince, her dikkat dağılması aynı değildir. Çocuklarımıza yönelik odağımızı değiştiren bazı önemli ve geçerli sebeplerimiz olabilir.
Ebeveynler çocuk yetiştirme ile diğer sorumluluklarını her zaman birlikte ve dengede tutmaya çalışırlar. Asırlardır imanlıların kendi çocuklarına, eşlerine, ebeveynlerine ve büyük baba ve annelerine, komşularına ve kilise kardeşlerine bakması beklenir. Pavlus’un Timoteos’a verdiği öğreti şuydu: “Yaptığı iyiliklerle tanınmış, tek erkekle evlenmiş, en az altmış yaşında olan dul kadın, eğer çocuk büyütmüş, konuk ağırlamış, kutsalların ayaklarını yıkamış, sıkıntıda olanlara yardım etmiş, kendini her tür iyi işe adamışsa, adı dullar listesine yazılsın.” (1Ti. 5:9).
Eşinizle zaman geçirmek, başka bir çocuğa yardım etmek, bir görevi yerine getirmek, muhtaç biriyle ilgilenmek veya sessiz zaman geçirmek, çocuklarınızla o an ilgilenememek için geçerli sebepler olabilir.
İlgiyi Dağıtanlar Olumlu UnsurlarBelki şaşıracaksınız ama dikkatimizi dağıtan unsurların çocuklarımızın gelişimine yardımı olabilir. Bunlar çocuklarımıza, hem onların hem de bizim yaratılışla kahyalar olarak ilgilenmekle ve başka insanları severek Yaradan’ı onurlandırmakla yükümlü olduğumuzu öğretme fırsatı verir.
Bu amaçla çocuklarımız yerine başka bir şeye odakladığımızda, ailemizden daha geniş bir ilişki ve sorumluluk ağına ait olduğumuzu anlar çocuklar. Çocuklarımız başka insanların da ihtiyaçları olduğunu öğrendiklerinde empatileri gelişir.
Çocuklarımızın ilgiyi bu amaçla dağıtmanın bir parçası olmalarını sağlayarak bu dersi daha etkili hale getirebiliriz. Bir görevi yerine getirirken veya başka birine yardım ederken, çocuklarımızın da katılımını sağlayarak onlara başkalarına yardım etmeyi öğretebiliriz. Biz görevimizi yerine getirirken çocuklarımız yanımızda pasif durmasın; küçük çocuklar bile Tanrı’nın çağrısına uygun olarak başkalarının ihtiyaçlarını karşılamaya katkıda bulunabilirler.
Ayrıca çocuklarımıza ilgimizi dağıtanların neler ve neden önemli olduklarını anlatmamızın da çok yararı olduğunu düşünüyorum. Telefonumu kullandığımda oyun oynadığımı düşünebilirler, hâlbuki ben haberleri okuyor, kız kardeşimle haberleşiyor veya banka hesabımı kontrol ediyor olabilirim. Onlara ne yaptığımı açıklarsam ilgimin bölünme nedenini anlayabilirler.
Arada bir başka işle meşgul olmamızın bir nimeti de, çocuklara (en azından en büyük olanlarına) bağımsız ve yalnız oynama fırsatı sağlamasıdır. Atlantic’teki başka bir makalede çocukların serbestçe oynamalarının onlar için sorun çözümü, risk alma, yaratıcılık ve pes etmeme konusunda gelişme fırsatı yarattığından söz edilir. Kocam ebeveynlerinin evde bir işle meşgulken veya evi temizlerlerken kendisinin oynamak için dışarıya çıktığını hatırlar. Tek başına keşfettiği yerler ve şeyler, en tatlı anılarını oluşturmuştur.
Ebeveyn olmak, hep birbiriyle yarışan talepler ile sorumlulukları dengede tutmaktan ibarettir. Çocuklarımıza bütün gün bütün dikkatimizi vermemiz ne mümkündür ne de beklenmelidir. Ama çocuklarımıza bütün ilgimizi yönelteceğimiz zamanlar belirleyelim. İlgimizin bölündüğü anları da, çocuklarımızın Tanrı’nın dünyasında yaşamanın belirli hünerlerini edinme fırsatı olarak görelim.
https://www.thegospelcoalition.org/article/give-children-attention-time/ 18.8.18 ulaşılmıştır
